Прус Болеслав - Шарманка (На Белорусском Языке)
Баляслаў Прус
Шарманка
Пераклад: Янка Брыль
На Мядовай вулiцы штодня можна было сустрэць апоўднi пажылога ягомасця,
якi хадзiў з плошчы Красiньскiх да Санаторскай вулiцы. Улетку на iм было
шыкоўнае цёмна-сiняе палiто, шэрыя штаны ад першакласнага краўца, блiскучыя,
як люстра, чаравiкi i трошкi стараваты цылiндр.
У ягомасця быў румяны твар, сiваватыя бакi i шэрыя ласкавыя вочы. Хадзiў
ён схiлiўшыся, з рукамi ў кiшэнях. У пагодлiвы дзень насiў пад пахай палачку,
у хмарны - шаўковы ангельскi парасон.
Быў ён заўсёды глыбока задуманы, iшоў паволi. Каля касцёла Капуцынаў
набожна прыпадымаў капялюш i пераходзiў на другi бок вулiцы, каб зiрнуць на
барометр i тэрмометр у аптычнай краме Пiка, потым зноў пераходзiў на правы
тратуар, затрымлiваўся каля вiтрыны фатографа Мечкоўскага, разглядаў
фатаграфii артысткi Маджэеўскай i - iшоў далей.
Кожнаму ён саступаў з дарогi, а калi яго хто штурхане - ягомасць
добразычлiва ўсмiхаўся.
Убачыўшы прыгожую жанчыну, ён надзяваў пенсне, каб прыгледзецца. Аднак
рабiў гэта флегматычна i таму звычайна спазняўся.
Ягомасць гэты - пан Томаш.
Пан Томаш трыццаць год хадзiў па Мядовай i часта думаў, што на вулiцы
гэтай многае змянiлася. Тое самае Мядовая вулiца магла падумаць i пра яго.
Калi ён быў яшчэ памочнiкам адваката, дык хадзiў так хутка, што ад яго не
ўцякла б нiводная мадыстка, вяртаючыся з крамы дадому. Быў ён вясёлы, гаваркi,
трымаўся проста, была чупрына i вiлiся вусiкi, востра падкручаныя ўгару. Ужо
тады творы мастацтва рабiлi на яго ўражанне, аднак не было калi захапляцца
iмi, бо ён вар'яцеў за жанчынамi. Праўда, яму на iх шанцавала, увесь час яго
сваталi. Ды што з таго, калi пан Томаш нiколi не мог знайсцi хвiлiны часу, каб
зрабiць прапанову, бо заўсёды быў заняты калi не практыкай, дык спатканнямi.
Ад Франi iшоў у суд, з суда бег да Зосi, якую пад вечар пакiдаў, каб
павячэраць з Юзяй i Фiлькай.
Калi ён набыў шаноўны адвакацкi тытул мецэната, лоб, у вынiку напружанай
разумовай працы, вырас у яго ажно да цеменi, а ў вусах паказалася некалькi
сярэбраных валасiнак. Пан Томаш пазбыўся ўжо юнацкай гарачкi, пабагацеў i
лiчыўся сур'ёзным знаўцам мастацтва. А таму, што жанчын ён яшчэ ўсё любiў,
пачаў думаць пра жанiцьбу. Наняў нават шасцiпакаёвую кватэру, на свой кошт
наслаў паркет, зрабiў драпiроўку, купiў прыгожую мэблю i пачаў шукаць жонку.
Ды чалавеку сталаму цяжка ўжо выбiраць. Адна была залiшне маладая, другою
ён задоўга захапляўся. Трэцяя падыходзiла i па красе i па гадах, але не
падабаўся яе тэмперамент, а ў чацвёртай была i краса, i ўзрост, i тэмперамент
належны, аднак... не чакаючы на мецэнатаву прапанову, яна выйшла за доктара...
Аднак пан Томаш не смуткаваў, бо паненак хапала. Абрастаў памаленьку
маёмасцю, усё больш ды больш дбаючы пра тое, каб кожная драбнiца ў яго кватэры
мела мастацкую вартасць. Мяняў мэблю, перастаўляў люстры, купляў карцiны.
Нарэшце прыгажосць яго жылля стала шырока вядомай. Сам не ўяўляючы, як
гэта атрымалася, стварыў ён цэлую галерэю мастацтва, у якой бывала ўсё больш
ды больш наведвальнiкаў. А паколькi ён чалавек гасцiнны, прыёмы рабiў
выдатныя, падтрымлiваў адносiны з музыкантамi, дык у яго спакваля пачалi
наладжвацца вячэрнiя канцэрты, якiя нават i дамы ласкава наведвалi.
Пан Томаш усiм быў рады, а заўважаючы ў сваiх люстрах, што лоб ягоны
перарос ужо цемя i дастае да снежна-белага каўнерыка, усё часцей прыпамiнаў,
што жанiцца аднак жа трэба. Тым больш што да жанчын прыхiльнасць адчуваў ён
па-ранейшаму.
Аднойчы, калi ў яго
